به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل اگر قرار است دهه آینده برای مردم ما، دهه پیشرفت و عدالت باشد، به عنوان مقدمه واجب، چاره ای جز بازنگری در اقتصاد کشور و بازسازی آن بر اساس معنویت و آموزه های دینی نیست؛ چرا که کشور عقب مانده و رنجور از فقر و تبعیض هیچ گاه نمی تواند الگوی مقبولی برای جهان امروز معرفی کند. همچنین بر اساس قاعده نفی سبیل که تمامی علمای شیعه آن را به عنوان یکی از منابع فقهی تأیید کرده اند، اقتصاد نباید به گونه ای باشد که جامعه اسلامی را به بیگانگان وابسته و نیازمند کند و استقلال اقتصادی و در نتیجه، استقلال سیاسی آن را مخدوش سازد. از این رو، جهادی همه جانبه در همه ابعاد مرتبط با اقتصاد لازم است تا ضمن قطع هر نوع وابستگی به بیگانگان، الگویی تمام عیار منطبق با آموزه های اسلامی از ایران به تمام جهانیان عرضه گردد و هدف نهایی سند چشم انداز در سال 1404 محقق شود. در همین راستا خانم مریم حایک پژوهشگر رشته اقتصاد که تالیفات دیگر وی در رشته اقتصاد مقاومتی حاکی از دغدغه‌ی وی در مورد این موضوع می‌باشد، می‌کوشد با ارائه اطلاعاتی در مورد اقتصاد اسلامی و مبانی آن، جایگاه جهاد و جلوه های آن در اسلام و جهاد اقتصادی؛ برنامه‌سازان صدا و سیما را در گسترش فرهنگ جهاد اقتصادی یاری کند.
در فصل اول کتاب «چرا جهاد اقتصادی؟» مولف ابتدا به بیان اهمیت و ضرورت پژوهش پرداخته و می‌نویسد" از آنجا که امریکا و هم پیمانانش با سیاست های اقتصادی خصمانه علیه ایران می کوشند تا در رشد، سازندگی و رفاه عمومی کشور اختلال ایجاد کنند، تنظیم حرکتی اقتصادی جهادگونه از سوی ملت ایران و مسئولان نظام برای رویارویی هوشمندانه و مقتدرانه با تحریم های اقتصادی ضروری می نماید."[1]
سپس مفاهیم مورد نیاز پژوهش از جمله اقتصاد، جهاد و جهاد اقتصادی تعریف و تبیین میگردد که در جهاد اقتصادی می‌خوانیم" مقابله جدّی، خستگی ناپذیر و ایثارگرانه مردم با دشمن در عرصه مسائل اقتصادی، با هدف رضای خداوند و اعتلای اسلام را جهاد اقتصادی می نامند."[2] پس از آن نیز هدف پژوهش، راههای رسیدن به این هدف، روش و پیشینه پژوهش بیان میگردد و فصل اول با مبحث کاربرد رسانه‌ای پژوهش به پایان می‌رسد که در آن مولف می‌نویسد" یکی از مفاهیم مطرح در بحث جهاد، حضور و نقش مردم است. برانگیختن روحیه جهادی مردم در حوزه مسائل اقتصادی، اطلاع رسانی به مردم در زمینه اقتصادی و توانمندسازی آنان برای مشارکت مستقیم در اقتصاد به وسیله رسانه، فراهم آوردن الزامات جهاد اقتصادی و به طور کلی، برنامه¬ریزی رسانه برای ایفای نقش جهادی خود، نیازمند داشتن شناخت مناسب و کامل از موضوع جهاد اقتصادی و مفاهیم مرتبط با آن است."[3]
اقتصاد عنوان فصل دوم کتاب خانم حایک است که ابتدای آن با مبانی فلسفی نظام اقتصادی اسلام شروع و سپس جایگاه اقتصاد در اسلام را بررسی نموده و بیان می‌کند"در اسلام، نه تنها تولید، مبادله و مصرف مال و ثروت تحقیر نشده است، بلکه تأکید و توصیه شده و برای آنها شرایط و موازینی مقرر گشته است. از نظر اسلام، ثروت هرگز دورافکندنی نیست، بلکه دور افکندنش (اسراف، تبذیر، تضییع مال)، حرام قطعی است." [4] سپس برای کسانی که فکر می‌کنند منظور اسلام از این سخن هدف قرار دادن ثروت است پاسخ میدهد" اسلام، پول و ثروت را محکوم نمی کند، بلکه پول پرستی و شهوت رانی را ناپسند می داند."[5] و در نهایت این مبحث، نظر اسلام را چنین توصیف می‌کند" در مجموع می¬توان گفت اسلام، طرف دار تقویت بنیه اقتصادی است، ولی نه به عنوان اینکه اقتصاد، خود هدف است یا تنها هدف است، بلکه بر این باور است که تحقق هدف های اسلامی بدون اقتصاد سالم و نیروی مستقل اقتصادی امکان پذیر نیست. اسلام، اقتصاد را یک رکن از ارکان حیات اجتماعی می داند، ولی به دلیل اقتصاد به دیگر ارکان اجتماع، آسیب وارد نمی¬کند."[6]
فصل دوم در نهایت پس تبیین مبحث پیوند اسلام با اقتصاد با مبحث جایگاه اقتصاد در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران به پایان می‌رسد.
عنوان فصل سوم این اثر 91 صفحه‌ای جهاد است که در آن مباحثی چون جهاد در اسلام،فرهنگ جهادی، جلوه های فرهنگ جهادی در اعصر حاضر و امام خمینی (رحمه الله) ، احیاگر فرهنگ جهادی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد که در مبحث امام خمینی(رحمه الله)،احیاگر فرهنگ جهادی خواننده کتاب می‌خواند" امام بزرگوار همواره حاملان فرهنگ جهادی را به خودسازی، اخلاص در کارها، جهاد با نفس و پرهیز از انحراف سفارش می کرد. بنابراین، جهت گیری اعتقادی، مهم ترین نوع جهت گیری در فرهنگ جهادی است و معیار اصلی سنجش ارزشی بودن و قداست فعالیت ها و هر نوع رفتار سازمانی به شمار می رود."[7]
جهاد اقتصادی عنوان فصل چهارم است که از مهم‌ترین مباحث این فصل الزامات جهاد اقتصادی است که خانم حایک از جمله این الزامات را روحیه جهادی، تحکیم معنویت،حفظ و تقویت اتحاد و انسجام و پرهیز از مسائل حاشیه‌ای دانسته و هر کدام را جداگانه برای مخاطب خویش توضیح میدهد.
همراه با برنامه‌سازان عنوان آخرین فصل کتاب«چرا جهاد اقتصادی» است که در آن نوشته شده" تردیدی نیست که نخستین و مهم ترین عملکرد هر رسانه، اطلاع رسانی است ولیکن مقوله «جهاد اقتصادی» فراتر از آن است که رسانه ملی، تنها به اطلاع رسانی در این زمینه بسنده کند."[8]
این اثر ارزشمند که به سفارش مرکز پژوهشهای اسلامی سازمان صدا و سیما تهیه گردیده، نسخه اینترنتی آن نیز موجود می‌باشد.
پی‌نوشت
[1] کتاب «چرا جهاد اقتصادی؟»، خانم مریم حایک ، ص11
[2] همان، ص12
[3] همان، ص15
[4]همان، ص23
[5] همان، ص24
[6] همان، ص26
[7] همان، ص37
[8] همان، ص82
323/603/ع